ارگونومی در محیط کار

ارگونومی عبارت است از مطالعه ی ظرفیت ها و محدودیت‌ های ذهنی، فیزیکی و عملی در محیط‌ های مختلف. بعبارت ساده تر، ارگونومی علمی ست که موجب راحت تر شدن کارها و افزایش بهره وری می شود.بنابراین می توان گفت که ارگونومی به معنای ایجاد راحتی و بهره وری بیشتر است!

ارگونومی از دو واژه‌ی یویانی ergon به معنی کار و nomoi به معنی قوانین طبیعی تشکیل شده است و در حقیقیت به معنای “قوانین کار” یا “علم کار” است. ارگونومیک خوب و رعایت اصول آن، ناسازگاری بین کار و کارگر را برطرف می کند و محیط کاری مطلوبی فراهم می نماید.

برخی معتقدند ارگونومی انسانی با استرالوپیتکوس پرومتئوس که به نام «پا کوچک» هم شناخته می شود، آغاز شده است. پرومتئوس یکی از نخستین خدایان یونانی بود که ساخت انواع ابزارهای سنگی و کارکرد آن ها را به بشر آموزش داد. به نظر می رسد علم ارگونومی در چارچوب فرهنگ یونان باستان پایه گذاری شده است. شواهد و مستندات باستان شناسی بسیاری نشان می دهد که مردم یونان در قرن پنجم قبل از میلاد از اصول ارگونومی در طراحی ابزارها، مشاغل و محل کار خود استفاده می کرده اند. به عنوان نمونه می توان به توصیف بقراط درباره نحوه طراحی محل کار جراح و چگونگی چیدمان وسایل وی اشاره کرد. در حفاری های صورت گرفته شده در مصر هم باستان شناسان به شواهدی از تجهیزات خانگی دست یافته اند که اصول ارگونومی در طراحی آن ها مد نظر قرار گرفته است.

برناردینو رامازینی یکی از اولین کسانی بود که بیماری های ناشی از کار را به طور جدی مورد مطالعه قرار داد، به همین علت به او لقب «پدر طب کار» را داده اند. در سال های آخر قرن هفدهم و اوایل قرن هجدهم میلادی رامازینی از بسیاری از کارگاه ها بازدید به عمل آورد، حرکات کارگران را ثبت و در مورد بیماری های آنان پرس و جو کرد. وی سپس نتایج تحقیقات خود را در کتابی به زبان لاتین با عنوان «بیماری های کارگران» منتشر کرد. 

او در این کتاب به شرح مشاغل، بیماری های شایع در کار و روش های درمانی آن ها پرداخت. فردریک وینسلو تیلوردر قرن نوزدهم میلادی به عنوان پیشگام روش «مدیریت عملی» شناخته شد. او در این مطالعات سعی کرده بود به شرح روش هایی بهینه برای انجام کارها بپردازد. تیلور بعد از مطالعاتی که روی کارگران کوره های ذغال سنگ انجام داد دریافت اگر وزن بیل های کارگران را کاهش دهند آن ها می توانند هم با هر بار بیل زدن ذغال سنگ بیشتری را جا به جا کنند و هم با بیشترین سرعت ممکن بیل بزنند و در نتیجه بازدهی بیشتری داشته باشند.

ارگونومی شناختی: ارگونومی شناحتی از ترکیب دو علم روانشناسی شناختی و ارگونومی حاصل می شود. این علم تعامل میان انسان، کار و محیط را از بعد شناختی مورد بررسی قرار می دهد.

ارگونومی سازمانی: علم استفاده بهینه از ابزارها در محیط کار به نحوی که حداکثر بازدهی در تولیداتی که انسان در آن ها نقش مستقیم دارد، به دست آید.

ارگونومی فیزیکی: به کار بردن دانش موجود درباره انسان در طراحی محیط های کاری است.